HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI (HAGB) VE ERTELEME
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ve erteleme, günümüz modern hukuk düzeninde suçlunun sadece cezalandırılarak yeniden topluma kazandırılmasının mümkün olmadığın anlaşılmasıyla birlikte, kişiye adete bir şans daha verilerek hukuk kurallara uymasını sağlamayı amaçlayan benzer iki kurumdur.
HAGB KARARI NEDİR?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, mahkeme tarafından suçlu bulunan sanığın; denetim altında olduğu süreç içerisinde belli şartları yerine getirmesi halinde, aldığı cezanın infaz edilmesini engelleyen ve denetim süresinin sonunda hakkında açılan davanın düşmesini sağlayan bir karardır. Mahkeme, yapılan yargılama sonucunda sanığın cezalandırılmasına yönelik karar verir fakat verilen hükmün açıklanmasını, denetim süresinin bitimine kadar erteler. Yani mahkeme sanık hakkında verilen cezanın infaz edilmesini belli bir süreliğine geri bırakmaktadır. HAGB kararı kişinin siciline işlenmemektedir zira ortada hukuki sonuç doğuran bir hüküm bulunmamaktadır.
HAGB Kararının Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi ve daha sonrasında verilen cezanın düşürülebilmesi için kanunda yazılı şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Bu kararın verilebilmesi için gereken şartlar CMK’da 231.maddede açıklanmıştır.
Şartlarının hep birlikte mevcut olması durumunda mahkeme tarafından sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilecektir. Sanığın, HAGB kararının verilmesini kabul etmiş olması gerekmektedir. Mahkeme, kararın hüküm ve sonuçları hakkında bilgilendirme yaparak HAGB kararının uygulanmasını kabul edip etmediğini sanığa, açıkça sorması gerekmektedir. Aksi takdirde tüm şartların gerçekleşmiş olması durumunda dahi sanık hakkında HAGB kararı verilemeyecektir. Zira bu karar, sanığın lehine olsa da sanık mahkeme hükmünü üst mahkemeye taşıyarak beraat talep edebilir. Ayrıca suçlu bulunan sanığa hükmedilen cezanın, iki yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası olması gerekmektedir. Yargılama sonucunda her iki cezaya da hükmedilmesi durumunda da HAGB kararı verilebilecektir. Hukukumuzda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesinin mümkün olmadığı suçlar da mevcuttur. Bu gibi suçların varlığı halinde verilen ceza dikkate alınmaksızın HAGB kararı uygulanamayacaktır.
HAGB Kararı Verilmesi Halinde Sanığın Durumu
HAGB kararı verilmesiyle birlikte sanık beş yıl süreyle denetime tabi tutulur. Denetim süresi içerisinde sanığın yeniden kasten bir suç işlememesi ve denetimli serbestlik kurallarına uygun davranması durumunda, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kalkar ve dava düşer. Bu yükümlülüklere aykırı davranılması halinde mahkeme hükmü açıklayacaktır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz
HAGB kararına karşı, CMK 231.maddesi doğrultusunda itiraz kanun yoluna gidilebilir. Karar duruşmada öğrenilmişse bu tarihten veya tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde kararı açıklayan mahkemeye verilecek bir dilekçe ile itiraz etmek mümkündür. İtiraz kanun yoluna gidilmesi bakımından sanığa verilen cezanın türü önem arz etmemektedir. HAGB kararına itiraz edilmesi durumda itiraz mercii, verilen kararın esasına da girerek inceleme yapabilecektir.
ERTELEME NEDİR?
Erteleme, sanığın işlediği bir suç nedeniyle yargılama sonucunda hapis cezasına çarptırılması halinde aldığı bu hapis cezasının belli bir müddet boyunca infaz edilmesinin ertelenmesini sağlayan bir kurumdur.
Erteleme Kararının Verilebilmesi için Gereken Şartlar
Erteleme TCK madde 51’de düzenlenmiştir. Kişi eğer iki yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum edilmişse erteleme kurumundan yararlanabilir. Lakin kişi fiili işlediği anda on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş ise üç yıl veya daha az süreli hapis cezası alması durumunda da cezası ertelenebilir. Belirtilen bu şartlar erteleme kararı verilebilmesi yeterli değildir. Ayrıca;
Şartlarının birlikte var olması gerekmektedir. Ayrıca ertelenmesi kararının verilmesi, işlenen suç nedeniyle mağdurun veya kamunun uğramış olduğu zararların giderilmesi koşuluna bağlanabilir. Bu durumda sanık zararları giderinceye kadar ceza infaz kurumunda cezası infaz edilir. Bu koşulun gerçekleştirilmesi durumunda ise sanık derhal salıverilir.
Ertelemede Denetim
Hapis cezasının ertelenmesi durumunda denetim süresi, kararın kesinleşmesiyle başlar. Görüldüğü üzere erteleme ve HAGB kararı arasında denetim süresinin başlaması ve süresi bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Hakim verilen denetim süresi boyunca hakkında erteleme kararı verilen kişiyi bazı yükümlülüklere tabi tutabilir. Sanığın bir yükümlülüğe tabi tutulup tutulmayacağı, hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Kişi denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlerse veya hakim tarafından verilen yükümlülüklere uyarı yapılmasına rağmen uymazsa, ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz edilmesine karar verilir. Verilen yükümlülüklere uyulması veya sürenin iyi halli olarak geçirilmesi durumunca cezanın infaz edildiği varsayılır. Erteleme Kararına karşı temyiz kanun yoluna gidilebilir.
Yargılama Giderleri
Hapis cezasının ertelenmesi kararının verilmesiyle yargılama giderleri sanığa yükletilebilirken, HAGB kararın verilmesi durumunda tüm yargılama giderleri sanığa bırakılacaktır.
Erteleme Kararı Adli Sicile Kaydedilir Mi?
Sanığın, verilen yükümlülükle uyması ve süreyi iyi halli olarak geçirmesi durumunda cezanın infaz edildiğinin kabul edilmesi ve ertelenmiş olan hapis cezanın infaz edilmesine ilişkin kararlar adli sicile kaydedilir.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI (HAGB) VE ERTELEME
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ve erteleme, günümüz modern hukuk düzeninde suçlunun sadece cezalandırılarak yeniden topluma kazandırılmasının mümkün olmadığın anlaşılmasıyla birlikte, kişiye adete bir şans daha verilerek hukuk kurallara uymasını sağlamayı amaçlayan benzer iki kurumdur.
HAGB KARARI NEDİR?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, mahkeme tarafından suçlu bulunan sanığın; denetim altında olduğu süreç içerisinde belli şartları yerine getirmesi halinde, aldığı cezanın infaz edilmesini engelleyen ve denetim süresinin sonunda hakkında açılan davanın düşmesini sağlayan bir karardır. Mahkeme, yapılan yargılama sonucunda sanığın cezalandırılmasına yönelik karar verir fakat verilen hükmün açıklanmasını, denetim süresinin bitimine kadar erteler. Yani mahkeme sanık hakkında verilen cezanın infaz edilmesini belli bir süreliğine geri bırakmaktadır. HAGB kararı kişinin siciline işlenmemektedir zira ortada hukuki sonuç doğuran bir hüküm bulunmamaktadır.
HAGB Kararının Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi ve daha sonrasında verilen cezanın düşürülebilmesi için kanunda yazılı şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir. Bu kararın verilebilmesi için gereken şartlar CMK’da 231.maddede açıklanmıştır.
Şartlarının hep birlikte mevcut olması durumunda mahkeme tarafından sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilecektir. Sanığın, HAGB kararının verilmesini kabul etmiş olması gerekmektedir. Mahkeme, kararın hüküm ve sonuçları hakkında bilgilendirme yaparak HAGB kararının uygulanmasını kabul edip etmediğini sanığa, açıkça sorması gerekmektedir. Aksi takdirde tüm şartların gerçekleşmiş olması durumunda dahi sanık hakkında HAGB kararı verilemeyecektir. Zira bu karar, sanığın lehine olsa da sanık mahkeme hükmünü üst mahkemeye taşıyarak beraat talep edebilir. Ayrıca suçlu bulunan sanığa hükmedilen cezanın, iki yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası olması gerekmektedir. Yargılama sonucunda her iki cezaya da hükmedilmesi durumunda da HAGB kararı verilebilecektir. Hukukumuzda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesinin mümkün olmadığı suçlar da mevcuttur. Bu gibi suçların varlığı halinde verilen ceza dikkate alınmaksızın HAGB kararı uygulanamayacaktır.
HAGB Kararı Verilmesi Halinde Sanığın Durumu
HAGB kararı verilmesiyle birlikte sanık beş yıl süreyle denetime tabi tutulur. Denetim süresi içerisinde sanığın yeniden kasten bir suç işlememesi ve denetimli serbestlik kurallarına uygun davranması durumunda, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kalkar ve dava düşer. Bu yükümlülüklere aykırı davranılması halinde mahkeme hükmü açıklayacaktır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz
HAGB kararına karşı, CMK 231.maddesi doğrultusunda itiraz kanun yoluna gidilebilir. Karar duruşmada öğrenilmişse bu tarihten veya tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde kararı açıklayan mahkemeye verilecek bir dilekçe ile itiraz etmek mümkündür. İtiraz kanun yoluna gidilmesi bakımından sanığa verilen cezanın türü önem arz etmemektedir. HAGB kararına itiraz edilmesi durumda itiraz mercii, verilen kararın esasına da girerek inceleme yapabilecektir.
ERTELEME NEDİR?
Erteleme, sanığın işlediği bir suç nedeniyle yargılama sonucunda hapis cezasına çarptırılması halinde aldığı bu hapis cezasının belli bir müddet boyunca infaz edilmesinin ertelenmesini sağlayan bir kurumdur.
Erteleme Kararının Verilebilmesi için Gereken Şartlar
Erteleme TCK madde 51’de düzenlenmiştir. Kişi eğer iki yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum edilmişse erteleme kurumundan yararlanabilir. Lakin kişi fiili işlediği anda on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş ise üç yıl veya daha az süreli hapis cezası alması durumunda da cezası ertelenebilir. Belirtilen bu şartlar erteleme kararı verilebilmesi yeterli değildir. Ayrıca;
Şartlarının birlikte var olması gerekmektedir. Ayrıca ertelenmesi kararının verilmesi, işlenen suç nedeniyle mağdurun veya kamunun uğramış olduğu zararların giderilmesi koşuluna bağlanabilir. Bu durumda sanık zararları giderinceye kadar ceza infaz kurumunda cezası infaz edilir. Bu koşulun gerçekleştirilmesi durumunda ise sanık derhal salıverilir.
Ertelemede Denetim
Hapis cezasının ertelenmesi durumunda denetim süresi, kararın kesinleşmesiyle başlar. Görüldüğü üzere erteleme ve HAGB kararı arasında denetim süresinin başlaması ve süresi bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Hakim verilen denetim süresi boyunca hakkında erteleme kararı verilen kişiyi bazı yükümlülüklere tabi tutabilir. Sanığın bir yükümlülüğe tabi tutulup tutulmayacağı, hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Kişi denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlerse veya hakim tarafından verilen yükümlülüklere uyarı yapılmasına rağmen uymazsa, ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz edilmesine karar verilir. Verilen yükümlülüklere uyulması veya sürenin iyi halli olarak geçirilmesi durumunca cezanın infaz edildiği varsayılır. Erteleme Kararına karşı temyiz kanun yoluna gidilebilir.
Yargılama Giderleri
Hapis cezasının ertelenmesi kararının verilmesiyle yargılama giderleri sanığa yükletilebilirken, HAGB kararın verilmesi durumunda tüm yargılama giderleri sanığa bırakılacaktır.
Erteleme Kararı Adli Sicile Kaydedilir Mi?
Sanığın, verilen yükümlülükle uyması ve süreyi iyi halli olarak geçirmesi durumunda cezanın infaz edildiğinin kabul edilmesi ve ertelenmiş olan hapis cezanın infaz edilmesine ilişkin kararlar adli sicile kaydedilir.
Sonuç itibariyle HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI (HAGB) VE ERTELEME oldukça detaylı ve önemli konular olup muhakkak bir uzman avukat aracılığıyla takip edilmelidir ki herhangi bir hak kaybı yaşanmasın. Alanya Hukuk Bürosu alanında uzman avukatları ve hukuki danışmanları aracılığıyla HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI (HAGB) VE ERTELEME konularında müvekkillerine profesyonel avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmeti sağlamaktadır.